Kulisy produkcji szczepionek – Tajniki powstawania

Kulisy produkcji szczepionek – Tajniki powstawania

Szczepienia są jednym z najważniejszych narzędzi, jakie mamy do walki z chorobami zakaźnymi. Działają one na zasadzie uczulenia naszego organizmu na konkretny patogen, aby móc skutecznie go zwalczać w przyszłości. Szczepionki pomagają zapobiec wielu poważnym i często śmiertelnym chorobom, takim jak polio, odra czy grypa.
Dla większości osób szczepionki to czarna skrzynka – nie wiemy dokładnie, jak działają lub jak są produkowane. Ale warto zgłębić tajniki produkcji szczepionek, aby lepiej rozumieć ten proces i docenić jego znaczenie dla zdrowia publicznego.

Jak powstają szczepionki?

Proces tworzenia szczepionek jest kompleksowy i wymaga współpracy wielu specjalistów różnych dziedzin. Wszystko rozpoczyna się od identyfikacji patogenu (np. wirusa), który chcemy zwalczyć poprzez stworzenie odporności organizmu.
Następnie naukowcy izolują fragmenty tego patogenu lub cały mikroorganizm oraz modyfikują go tak, aby był bezpieczny dla człowieka. Może to obejmować osłabienie wirusa lub bakterii oraz usuwanie substancji, które są odpowiedzialne za powodowanie choroby.

Skład i rodzaje szczepionek

Specyficzny skład każdej szczepionki zależy od samego patogenu oraz metody stosowanej do jego produkcji. Niektóre szczepionki oparte są na osłabieniu lub zabiciu samych mikroorganizmów, inne natomiast korzystają z ich białek lub toksyn (substancji toksycznych), które wydzielają.
Rodzaje szczepionek również się różnią. Mamy tradycyjne szczepionki inaktywowane, które zawierają całe mikroorganizmy albo ich fragmenty. Istnieją też szczepionki żywe osłabione – te zawierają żywe patogeny o zmniejszonej zdolności do powodowania choroby. Inna grupa stanowią szczepy subunitowe – one mają tylko niezbędne części patogenu.

Proces produkcji szczepionek

Sam proces produkcyjny jest bardzo wymagający i długotrwały. Wszystko rozpoczyna się od hodowli komórek, w których rozmnażane są wirusy lub bakterie stanowiące podstawę danej szczepionki.
Po uzyskaniu odpowiedniej ilości patogenów następuje etap zbioru surowicy, która zostanie użyta do tworzenia samej substancji przeciwko któremu ma działać nasza odporność.
Kolejnym krokiem jest dodanie innych składników, takich jak substancje konserwujące czy stabilizujące. Po zakończeniu produkcji szczepionka musi przejść rygorystyczne testy, aby sprawdzić jej skuteczność i bezpieczeństwo.

Kontrola jakości i bezpieczeństwo

Każda partia szczepionki przechodzi przez surową kontrolę jakości przed dopuszczeniem do użytku. Wszystko to ma na celu zapewnienie, że szczepionka jest skuteczna oraz nie wywołuje poważnych skutków ubocznych.
Dodatkowo po wprowadzeniu danej szczepionki na rynek prowadzone są długoterminowe badania nad jej efektami. To pozwala monitorować ewentualne rzadkie działania niepożądane oraz dostarcza informacji pozwalających udoskonalić przyszłe wersje szczepionek.

Wpływ produkcji na dostępność i ceny szczepionek

Produkcja masowa każdej nowej szczepionki wymaga czasu i ogromnej ilości środków finansowych. To sprawia, że proces może być trudny dla mniejszych firm farmaceutycznych. Również technologia stosowana przy produkcji może zadecydować o finalnej marży produktu.
Często korzystamy z globalnego łańcucha dostaw – jedna grupa naukowców zajmuje się badaniami podstawowymi, kolejna etapem testów na zwierzętach, jeszcze inna hodowlą komórek i produkcją. Taki podział pracy pozwala przyspieszyć proces wytwarzania szerszej gamy szczepionek.